گرگرفتگی چیست و چرا دچار گرگرفتگی می شویم؟

علت گرگرفتگی چیست و چرا دچار گرگرفتگی می شویم تا عواملی موثر بر گرگرفتن صورت و بدن در مردان و زنان و در شب و روز را می خوانید.

علت گرگرفتگی چیست

به افزایش ناگهانی حرارت در سر، گردن یا بدن که ممکن است با پوست قرمز و لکه دار، تعریق و افزایش ضربان قلب همراه باشد ، اصطلاحا گرگرفتگی گفته می شود. بسیاری از افراد تصور می کنند که فقط زنان در زمان یائسگی گرگرفتگی را تجربه می کنند، اما عوامل زیادی وجود دارند که باعث می شوند بدن برای خنک شدن تلاش کرده و در نتیجه دچار گرگرفتگی شود.

میزان هورمون ها

تغییر میزان هورمون ها همان چیزی است که در بروز گرگرفتگی در دوران یائسگی نقش دارد، چون با کاهش استروژن حساسیت ترموستات بدن (هیپوتالاموس) نسبت به تغییرات دما بیشتر شده و سریع تر اقدام به خنک کردن بدن می کند. ممکن است در مردان میانسال هم کاهش هورمون تستوسترون با گرگرفتگی همراه باشد، به خصوص اگر به دلیل ابتلا به سرطان پروستات تحت درمان باشند. پرکاری تیروئید که عوامل مختلفی مثل بیماری گریوز و زایمان در بروز آن نقش دارند می تواند با گرگرفتگی همراه باشد.

ورزش

وقتی فعالیت بدنی زیادی انجام می دهید دمای بدن به طور طبیعی بالا می رود، چون سلول های شما سوخت بیشتری مصرف می کنند که این موضوع باعث ایجاد گرما می شود. بدن خون بیشتری به سمت پوست می فرستد تا آن را خنک کرده و با تبخیر عرق درجه حرارت بدن کم شود و به همین دلیل است که توصیه می شود در هنگام ورزش آب بنوشید. اگر به طور منظم ورزش می کنید بدن شما به گرمای تولید شده عادت می کند، در نتیجه دیرتر واکنش نشان می دهد و دمای بخش مرکزی بدن قبل از واکنش نشان دادن کمی بالاتر می رود.

تب

هنگام مبارزه با میکروب ها دمای بدن بالا می رود و این موضوع بخشی از مغز به نام هیپوتالاموس را تحریک می کند تا روند خنک سازی را شروع کرده و دمای بدن را به حالت طبیعی برگرداند. اگر تب شما بیش از 103 درجه فارنهایت (4/39 درجه سانتی گراد) است یا به علائم دیگری مثل سر درد، مشکلات تنفسی یا استفراغ هم مبتلا هستید با پزشک تماس بگیرید.

واکنش های آلرژیک

آنافیلاکسی یک واکنش آلرژیک شدید است که ممکن است با گرگرفتگی همراه باشد. در مبتلایان به آنافیلاکسی سیستم ایمنی سلول هایی آزاد می کند تا عامل آلرژی زا را که در اصل بی خطر است از بین ببرد. آنافیلاکسی معمولا با علائم دیگری مثل درد معده، کهیر و مشکلات تنفسی همراه است و به درمان سریع با اپی نفرین تزریقی نیاز دارد.

اختلالات عصبی

سیستم عصبی خود مختار تمام مواردی که انجام آن ها به فکر کردن شما نیاز ندارد مثل تنفس، ضربان قلب، فشارخون، دمای بدن و تعریق را کنترل می کند. عواملی مثل بیماری پارکینسون، صرع، ام اس، آسیب نخاعی و آسیب عصبی که موجب اختلال در عملکرد سیستم عصبی خودمختار می شوند، در بروز گرگرفتگی نقش دارند.

میگرن و سر دردهای خوشه ای

این نوع سر دردهای ناتوان کننده می توانند سیستم عصبی خود مختار را مختل کرده و توانایی مغز برای پردازش پیام های مربوط به لمس، درد، دما و لرزش که توسط اعصاب دست و گردن ارسال می شوند را کاهش دهند. در این حالت ممکن است پاسخ «جنگ یا گریز» شروع شود، قلب خون زیادی پمپاژ کند و مجاری تنفسی گشاد شوند.

داروها

گرگرفتگی می تواند از عوارض جانبی بسیاری از داروها باشد. بعضی داروهای قلبی و کاهنده فشارخون مثل مسدود کننده های کانال کلسیم و نیتروگلیسیرین و داروهای اختلال نعوظ (ED) مثل سیلدنافیل (ویاگرا)، تادالافیل (سیالیس) و واردنافیل (لویترا) عروق خونی را باز می کنند. دوز بالای استروئیدها که تعادل هورمونی را از بین می برد، داروهای شیمی درمانی و داروهای ضد درد از آسپرین گرفته تا مخدرها در بروز گرگرفتگی نقش دارند.

غذاها و افزودنی های غذایی

در فلفل قرمز ماده ای به نام کپسایسین وجود دارد که باعث گیج شدن سیستم عصبی و واکنش آن به صورت گرگرفتگی می شود. سولفیت ها و سدیم نیترات که در گوشت هایی مثل سالامی و گوشت پرورده وجود دارند ممکن است در ایجاد گرگرفتگی نقش داشته باشند. مصرف بیش از حد مونوسدیم گلوتامات (MSG) که اغلب در آشپزی آسیایی مورد استفاده قرار می گیرد می تواند باعث گرگرفتگی در افراد مستعد شود. مصرف نوشیدنی های داغ که درجه حرارت بدن را بالا می برند از سایر علل بروز گرگرفتگی محسوب می شود.

خجالت کشیدن

حتی یک واکنش عاطفی سالم و کوچک باعث تحریک سیستم عصبی، گشاد شدن عروق خونی و در نتیجه هجوم خون به سمت پوست و افزایش درجه حرارت بدن می شود. گرگرفتگی ناشی از واکنش های عاطفی در زنان بیشتر دیده می شود اما احتمال وقوع آن در مردان هم وجود دارد. افرادی که از خجالت سرخ می شوند در مورد تفکرات دیگران نسبت به خودشان حساسیت بیشتری نشان می دهند و در اثر استرس به افزایش ضربان قلب، خشکی دهان و مشکل در فکر کردن دچار می شوند.

روزاسه

روزاسه یک بیماری پوستی است که باعث می شود صورت در بالای دهان و دو طرف بینی متورم شود. گرگرفتگی یکی از اولین علائم شعله ور شدن این بیماری است که با احساس سوزش، سوزن سوزن شدن و خارش همراه می شود. شما می توانید با اجتناب از عوامل محرک، مراقبت دقیق از پوست، حفاظت پوست در برابر نور خورشید و احتمالا کمک پزشک این بیماری پوستی را کنترل کنید.

الکل

هم الکل و هم یکی از مواد شیمیایی حاصل از تجزیه آن در بدن باعث گشاد شدن عروق خونی پوست می شوند. نوشیدنی های تخمیری مثل آبجو و شراب حاوی مواد شیمیایی دیگری مثل هیستامین، سولفیت و تیرامین هستند که تاثیر مشابهی داشته و باعث گرگرفتگی می شوند. اگر کبد شما به خوبی الکل را فرآوری نکند یا در حالیکه بعضی داروها را مصرف می کنید الکل بنوشید، گرگرفتگی ممکن است بدتر شود.

تومورهای کارسینوئید

این تومورهای سرطانی نادر که به آرامی رشد می کنند و معمولا در معده و دستگاه گوارش، آپاندیس یا ریه ها مشاهده می شوند هم می توانند هورمون تولید کنند و هم می توانند باعث اختلال در هورمون های بدن شوند. گوشت قرمز، شکلات، الکل، ورزش و استرس ممکن است در این بیماران باعث شروع گرگرفتگی شوند. در بیماران مبتلا به تومورهای کارسینوئید احتمال دارد علائمی مثل رگه های بنفش رنگ عنکبوتی روی بینی و لب بالایی، اسهال و کرامپ شکمی، مشکل در تنفس و افزایش ضربان قلب مشاهده شود.

گرگرفتگی های خود را پیگیری کنید

آیا علت گرگرفتگی های خودتان را نمی دانید؟ تمام نکات مربوط به گرگرفتگی های خود و چیزهایی که انجام دادید، خوردید یا احساس کردید و هر نوع دارویی که مصرف کرده اید را یادداشت کرده و به دنبال ارتباط بین این عوامل با بروز گرگرفتگی بگردید. اگر بعد از چند هفته علت را پیدا نکردید به پزشک مراجعه کرده و ضمن نشان دادن یادداشت های خود از او کمک بگیرید.