لیست بهترین مستند های جهان (50 مستند برتر در تمامی دوران)
جستجو در عمق مستندها: ۴۰ شاهکار مستند جهان
مستندها یکی از ارزشمندترین ژانرهای سینمایی هستند که به ما امکان میدهند تا از نزدیک با وقایع تاریخی، فرهنگی، اجتماعی و طبیعت آشنا شویم. در ادامه لیستی از 50 مستند برتر جهان ارائه میشود که هر کدام به نوبه خود تأثیر عمیقی بر تماشاگران و دنیای سینما گذاشتهاند.
بهترین مستند های جهان
این لیست بر اساس معیارهای مختلفی از جمله محبوبیت، تأثیرگذاری، نقدهای مثبت و جوایز دریافت شده تدوین شده است. در انتخاب مستندهای برتر، معیارهای زیر در نظر گرفته شدهاند:
1- The Act of Killing (2012)
- کارگردان: Joshua Oppenheimer
- امتیاز IMDb: 8.2/10
بازسازی وحشیانه جنایات جنگی توسط قاتلان سابق در اندونزی، که دیدگاههای جدیدی درباره خشونت و مسئولیتپذیری ارائه میدهد.
خلاصه داستان: این مستند قاتلان سابق را به تصویر میکشد که جنایات جنگی خود را بازسازی میکنند و به مواجهه با تاریخ خونین خود میپردازند.
2- 13th (2016)
- کارگردان: Ava DuVernay
- امتیاز IMDb: 8.2/10
بررسی سیستم عدالت کیفری آمریکا و ارتباط آن با تاریخ نژادپرستی در کشور، به ویژه اصلاح سیزدهم قانون اساسی.
خلاصه داستان: این مستند نگاهی جامع به سیستم زندان و نژادپرستی ساختاری در آمریکا دارد و به بررسی اصلاح سیزدهم قانون اساسی و پیامدهای آن میپردازد.
3- Citizenfour (2014)
- کارگردان: Laura Poitras
- امتیاز IMDb: 8.0/10
مستندی درباره افشاگریهای ادوارد اسنودن و نظارت جهانی دولتها بر ارتباطات خصوصی.
خلاصه داستان: این مستند داستان ادوارد اسنودن و تصمیم او برای افشای برنامههای نظارتی دولت آمریکا بر ارتباطات خصوصی را روایت میکند.
4- Man on Wire (2008)
- کارگردان: James Marsh
- امتیاز IMDb: 7.7/10
داستان شگفتانگیز پیادهروی فیلیپ پتی بر روی سیم میان برجهای دوقلوی مرکز تجارت جهانی در سال 1974.
خلاصه داستان: این مستند به زندگی فیلیپ پتی، هنرمند فرانسوی، و برنامهریزی و اجرای پیادهروی بیسابقه او بر روی سیم بین برجهای دوقلوی نیویورک میپردازد.
5- Bowling for Columbine (2002)
- کارگردان: Michael Moore
- امتیاز IMDb: 8.0/10
تحقیق درباره خشونت اسلحه در آمریکا و بررسی حادثه تیراندازی در دبیرستان کلمباین.
خلاصه داستان: این مستند به بررسی ریشهها و پیامدهای خشونت با اسلحه در آمریکا، بهویژه حادثه تیراندازی در دبیرستان کلمباین، میپردازد.
6- Hoop Dreams (1994)
- کارگردان: Steve James
- امتیاز IMDb: 8.3/10
داستان دو نوجوان آفریقایی-آمریکایی که در پی رسیدن به رویاهای خود در بسکتبال هستند.
خلاصه داستان: این مستند زندگی و تلاشهای دو نوجوان از شیکاگو را برای رسیدن به موفقیت در بسکتبال و عبور از چالشهای اجتماعی و اقتصادی دنبال میکند.
7- The Fog of War (2003)
- کارگردان: Errol Morris
- امتیاز IMDb: 8.1/10
مصاحبه با رابرت مکنامارا، وزیر دفاع سابق آمریکا، درباره درسهای جنگ و سیاست.
خلاصه داستان: این مستند با استفاده از مصاحبهها و تصاویر آرشیوی به بررسی تجربیات و نظرات رابرت مکنامارا در مورد جنگ ویتنام و سایر جنگها میپردازد.
8- Grizzly Man (2005)
- کارگردان: Werner Herzog
- امتیاز IMDb: 7.8/10
زندگی و مرگ تیموتی تردول، مردی که با خرسهای گریزلی زندگی میکرد.
خلاصه داستان: این مستند زندگی تیموتی تردول، فردی که به مدت 13 سال با خرسهای گریزلی در آلاسکا زندگی کرد و در نهایت توسط یکی از آنها کشته شد، را بررسی میکند.
9- Jiro Dreams of Sushi (2011)
- کارگردان: David Gelb
- امتیاز IMDb: 7.9/10
زندگی و کار جیرُ اونُ، سرآشپز مشهور ژاپنی و هنر ساخت سوشی.
خلاصه داستان: این مستند به زندگی و کار جیرُ اونُ، یکی از مشهورترین سرآشپزان سوشی در جهان، میپردازد و عشق و تعهد او به هنر سوشی را به تصویر میکشد.
10- Exit Through the Gift Shop (2010)
- کارگردان: Banksy
- امتیاز IMDb: 8.0/10
داستان مردی که تلاش میکند مستندی درباره هنرمندان خیابانی بسازد و خودش به یک هنرمند تبدیل میشود.
خلاصه داستان: این مستند داستان تیری گوئتا، یک فرانسوی که تلاش میکند دنیای هنر خیابانی را مستند کند و در این مسیر خود به یک هنرمند شناختهشده تبدیل میشود، را روایت میکند.
11- The Thin Blue Line (1988)
- کارگردان: Errol Morris
- امتیاز IMDb: 8.0/10
بازبینی یک پرونده قتل و تلاش برای اثبات بیگناهی متهمی که به اشتباه محکوم شده است.
خلاصه داستان: این مستند به بررسی پروندهای میپردازد که در آن یک مرد به اشتباه به جرم قتل محکوم شده است و با تحلیل شواهد و مصاحبهها تلاش میکند بیگناهی او را اثبات کند.
12- Harlan County, USA (1976)
- کارگردان: Barbara Kopple | امتیاز IMDb: 8.3/10
- اعتصاب معدنچیان زغال سنگ در هارلن کانتی، کنتاکی، و مبارزه آنها برای حقوق بهتر.
- خلاصه داستان: این مستند اعتصاب معدنچیان زغال سنگ در هارلن کانتی، کنتاکی، و مبارزه آنها برای بهبود شرایط کاری و حقوق بیشتر را به تصویر میکشد.
13- Capturing the Friedmans (2003)
- کارگردان: Andrew Jarecki | امتیاز IMDb: 7.8/10
داستان واقعی یک خانواده درگیر با اتهامات جنسی و تأثیر آن بر روابط خانوادگی.
خلاصه داستان: این مستند به بررسی داستان واقعی خانواده فریدمن که درگیر اتهامات سوءاستفاده جنسی شدند و تاثیرات این اتهامات بر روابط خانوادگیشان میپردازد.
14- The Cove (2009)
کارگردان: Louie Psihoyos | امتیاز IMDb: 8.4/10
– مستندی درباره شکار دلفینها در ژاپن و تلاش برای افشای این عمل وحشیانه.
– خلاصه داستان: این مستند به شکار دلفینها در خلیج تایجی ژاپن و تلاشهای فعالان محیط زیست برای افشای این عمل وحشیانه و متوقف کردن آن میپردازد.
15- Blackfish (2013)
- کارگردان: Gabriela Cowperthwaite
- امتیاز IMDb: 8.1/10
بررسی شرایط زندگی نهنگهای قاتل در اسارت و پیامدهای آن برای حیوانات و انسانها.
خلاصه داستان: این مستند به شرایط زندگی نهنگهای قاتل در پارکهای آبی و تاثیرات منفی اسارت بر رفتار آنها و پیامدهای آن برای انسانها میپردازد.
16- Won’t You Be My Neighbor? (2018)
- کارگردان: Morgan Neville
- امتیاز IMDb: 8.4/10
زندگی و کار فرد راجرز، مجری محبوب برنامه تلویزیونی کودکان “همسایه من باش”.
خلاصه داستان: این مستند به زندگی و کار فرد راجرز، مجری محبوب برنامه تلویزیونی کودکان “همسایه من باش”، و تاثیرات مثبت او بر کودکان و جامعه میپردازد.
17- An Inconvenient Truth (2006)
- کارگردان: Davis Guggenheim
- امتیاز IMDb: 7.4/10
مستندی درباره تغییرات آب و هوایی و تلاشهای ال گور برای افزایش آگاهی عمومی.
خلاصه داستان: این مستند به بررسی تغییرات آب و هوایی و تلاشهای ال گور برای افزایش آگاهی عمومی در مورد خطرات آن و اقدامات لازم برای مقابله با آن میپردازد.
18- Dear Zachary: A Letter to a Son About His Father (2008)
- کارگردان: Kurt Kuenne
- امتیاز IMDb: 8.5/10
نامهای از یک پدر به فرزندش که داستان قتل و پیامدهای آن را بازگو میکند.
خلاصه داستان: این مستند نامهای از یک پدر به فرزندش است که داستان قتل و پیامدهای آن را بازگو میکند و تلاشهای خانواده برای عدالت را به تصویر میکشد.
19- The Last Dance (2020)
- کارگردان: Jason Hehir
- امتیاز IMDb: 9.1/10
مستندی درباره آخرین فصل مایکل جردن با شیکاگو بولز و تاریخچه تیم در دهه 1990.
خلاصه داستان: این مستند به زندگی حرفهای مایکل جردن و تیم شیکاگو بولز در دهه 1990، به ویژه آخرین فصل حضور جردن در این تیم، میپردازد و تاثیرات آن بر دنیای بسکتبال را بررسی میکند.
20- Amy (2015)
- کارگردان: Asif Kapadia
- امتیاز IMDb: 7.8/10
زندگی و مرگ خواننده بریتانیایی ایمی واینهاوس و مشکلات او با شهرت و اعتیاد.
خلاصه داستان: این مستند به زندگی و مرگ خواننده بریتانیایی ایمی واینهاوس و مشکلات او با شهرت و اعتیاد میپردازد و تاثیرات آن بر زندگی و حرفه او را بررسی میکند.
21- The Jinx: The Life and Deaths of Robert Durst (2015)
- کارگردان: Andrew Jarecki
- امتیاز IMDb: 8.6/10
مستندی درباره زندگی و جنایات احتمالی رابرت دورست، وارث املاک نیویورک.
خلاصه داستان: این مستند به بررسی زندگی پیچیده و جنایات احتمالی رابرت دورست، وارث ثروتمند نیویورک، میپردازد که در نهایت به دستگیری او منجر شد.
22- Won’t You Be My Neighbor? (2018)
- کارگردان: Morgan Neville
- امتیاز IMDb: 8.4/10
زندگی و کار فرد راجرز، مجری محبوب برنامه تلویزیونی کودکان “همسایه من باش”.
خلاصه داستان: این مستند به زندگی و کار فرد راجرز، مجری محبوب برنامه تلویزیونی کودکان “همسایه من باش”، و تاثیرات مثبت او بر کودکان و جامعه میپردازد.
23- The Fog of War (2003)
- کارگردان: Errol Morris
- امتیاز IMDb: 8.1/10
مصاحبه با رابرت مکنامارا، وزیر دفاع سابق آمریکا، درباره درسهای جنگ و سیاست.
خلاصه داستان: این مستند با استفاده از مصاحبهها و تصاویر آرشیوی به بررسی تجربیات و نظرات رابرت مکنامارا در مورد جنگ ویتنام و سایر جنگها میپردازد.
24- Restrepo (2010)
کارگردان: Sebastian Junger, Tim Hetherington
امتیاز IMDb: 7.5/10
مستندی درباره تجربیات سربازان آمریکایی در جنگ افغانستان.
خلاصه داستان: این مستند به زندگی روزمره و تجربیات سربازان آمریکایی در یکی از خطرناکترین مناطق جنگی افغانستان میپردازد.
25- The Look of Silence (2014)
کارگردان: Joshua Oppenheimer | امتیاز IMDb: 8.3/10
مستندی درباره قتلعام اندونزی و مواجهه با جنایتکاران توسط خانوادههای قربانیان.
خلاصه داستان: این مستند به بررسی قتلعامهای اندونزی و تلاشهای یکی از خانوادههای قربانیان برای مواجهه با جنایتکاران و طلب عدالت میپردازد.
26- The Keepers (2017)
- کارگردان: Ryan White
- امتیاز IMDb: 8.1/10
تحقیق درباره قتل یک راهبه کاتولیک و افشای رسواییهای جنسی در کلیسا.
خلاصه داستان: این مستند به بررسی قتل مرموز یک راهبه کاتولیک و افشای رسواییهای جنسی در کلیسای کاتولیک میپردازد.
27- The Thin Blue Line (1988)
- کارگردان: Errol Morris
- امتیاز IMDb: 8.0/10
بازبینی یک پرونده قتل و تلاش برای اثبات بیگناهی متهمی که به اشتباه محکوم شده است.
خلاصه داستان: این مستند به بررسی پروندهای میپردازد که در آن یک مرد به اشتباه به جرم قتل محکوم شده است و با تحلیل شواهد و مصاحبهها تلاش میکند بیگناهی او را اثبات کند.
28- Capturing the Friedmans (2003)
- کارگردان: Andrew Jarecki
- امتیاز IMDb: 7.8/10
داستان واقعی یک خانواده درگیر با اتهامات جنسی و تأثیر آن بر روابط خانوادگی.
خلاصه داستان: این مستند به بررسی داستان واقعی خانواده فریدمن که درگیر اتهامات سوءاستفاده جنسی شدند و تاثیرات این اتهامات بر روابط خانوادگیشان میپردازد.
29- The Cove (2009)
- کارگردان: Louie Psihoyos
- امتیاز IMDb: 8.4/10
مستندی درباره شکار دلفینها در ژاپن و تلاش برای افشای این عمل وحشیانه.
خلاصه داستان: این مستند به شکار دلفینها در خلیج تایجی ژاپن و تلاشهای فعالان محیط زیست برای افشای این عمل وحشیانه و متوقف کردن آن میپردازد.
30 Blackfish (2013)
- کارگردان: Gabriela Cowperthwaite
- امتیاز IMDb: 8.1/10
بررسی شرایط زندگی نهنگهای قاتل در اسارت و پیامدهای آن برای حیوانات و انسانها.
خلاصه داستان: این مستند به شرایط زندگی نهنگهای قاتل در پارکهای آبی و تاثیرات منفی اسارت بر رفتار آنها و پیامدهای آن برای انسانها میپردازد.
31- Amy (2015)
- کارگردان: Asif Kapadia
- امتیاز IMDb: 7.8/10
زندگی و مرگ خواننده بریتانیایی ایمی واینهاوس و مشکلات او با شهرت و اعتیاد.
خلاصه داستان: این مستند به زندگی و مرگ خواننده بریتانیایی ایمی واینهاوس و مشکلات او با شهرت و اعتیاد میپردازد و تاثیرات آن بر زندگی و حرفه او را بررسی میکند.
32- The Last Dance (2020)
- کارگردان: Jason Hehir
- امتیاز IMDb: 9.1/10
مستندی درباره آخرین فصل مایکل جردن با شیکاگو بولز و تاریخچه تیم در دهه 1990.
خلاصه داستان: این مستند به زندگی حرفهای مایکل جردن و تیم شیکاگو بولز در دهه 1990، به ویژه آخرین فصل حضور جردن در این تیم، میپردازد و تاثیرات آن بر دنیای بسکتبال را بررسی میکند.
33- Samsara (2011)
- کارگردان: Ron Fricke
- امتیاز IMDb: 8.5/10
مستندی بدون دیالوگ که به بررسی زندگی و طبیعت در نقاط مختلف جهان میپردازد.
خلاصه داستان: این مستند با تصاویری زیبا و بدون دیالوگ به نمایش زندگی، فرهنگها و طبیعت در نقاط مختلف جهان میپردازد.
34- Baraka (1992)
- کارگردان: Ron Fricke
- امتیاز IMDb: 8.6/10
مستندی بدون دیالوگ که به نمایش زیباییهای طبیعت و فرهنگهای مختلف جهان میپردازد.
خلاصه داستان: این مستند با تصاویر چشمگیر و بدون دیالوگ به نمایش زیباییهای طبیعت و فرهنگهای مختلف جهان میپردازد.
35 Senna (2010)
- کارگردان: Asif Kapadia
- امتیاز IMDb: 8.5/10
زندگی و مرگ راننده فرمول یک برزیلی آیرتون سنا و موفقیتهای او در مسابقات.
خلاصه داستان: این مستند به زندگی حرفهای و مرگ آیرتون سنا، راننده برجسته فرمول یک برزیلی، و موفقیتها و چالشهای او در مسابقات میپردازد.
36- Virunga (2014)
- کارگردان: Orlando von Einsiedel
- امتیاز IMDb: 8.2/10
مستندی درباره پارک ملی ویروگا در کنگو و تلاشها برای حفاظت از گوریلهای کوهستانی.
خلاصه داستان: این مستند به پارک ملی ویروگا در کنگو و تلاشهای محیطبانان برای حفاظت از گوریلهای کوهستانی و مقابله با تهدیدات محیطی و انسانی میپردازد.
37- Jiro Dreams of Sushi (2011)
- کارگردان: David Gelb
- امتیاز IMDb: 7.9/10
زندگی و کار جیرُ اونُ، سرآشپز مشهور ژاپنی و هنر ساخت سوشی.
خلاصه داستان: این مستند به زندگی و کار جیرُ اونُ، یکی از مشهورترین سرآشپزان سوشی در جهان، میپردازد و عشق و تعهد او به هنر سوشی را به تصویر میکشد.
38- Exit Through the Gift Shop (2010)
- کارگردان: Banksy
- امتیاز IMDb: 8.0/10
داستان مردی که تلاش میکند مستندی درباره هنرمندان خیابانی بسازد و خودش به یک هنرمند تبدیل میشود.
خلاصه داستان: این مستند داستان تیری گوئتا، یک فرانسوی که تلاش میکند دنیای هنر خیابانی را مستند کند و در این مسیر خود به یک هنرمند شناختهشده تبدیل میشود، را روایت میکند.
39- Hearts and Minds (1974)
- کارگردان: Peter Davis
- امتیاز IMDb: 8.3/10
بررسی پیامدهای جنگ ویتنام بر روی جامعه آمریکا و ویتنام.
خلاصه داستان: این مستند به بررسی پیامدهای جنگ ویتنام بر روی جامعه آمریکا و ویتنام، از اثرات روانی و اجتماعی تا اعتراضات ضدجنگ و انتقادات متقابل دولت ویتنام و دولت آمریکا میپردازد.
40- Man on Wire (2008)
- کارگردان: James Marsh
- امتیاز IMDb: 7.7/10
داستان فردی که در سال 1974 برج دوقلوهای مرکز تجارت جهانی نیویورک را قرار میدهد.
خلاصه داستان: این مستند به داستان فردی به نام فیلیپ پتی، که در سال 1974 با قرار دادن طنابهای بر روی برج دوقلوهای مرکز تجارت جهانی نیویورک، یکی از بزرگترین عملیات تبلیغاتی غیرقانونی را انجام داد، میپردازد.
41- Feet from Stardom (2013)
- کارگردان: Morgan Neville
- امتیاز IMDb: 7.4/10
زندگی و کار خوانندههای پسزمینه مشهور و تاثیر آنها بر موسیقی.
خلاصه داستان: این مستند به زندگی و کار خوانندههای پسزمینه مشهور و تاثیر آنها بر صنعت موسیقی، از جمله تجربیاتشان با هنرمندان معروف میپردازد.
42- Searching for Sugar Man (2012)
- کارگردان: Malik Bendjelloul
- امتیاز IMDb: 8.2/10
داستان جستجوی یک فنپیج و هنرمند مجهول در جهان موسیقی.
خلاصه داستان: این مستند به داستان جستجوی یک فنپیج از یک هنرمند مجهول در جهان موسیقی، و کشف حقیقتی مخفی درباره سرنوشت او میپردازد.
43- Fahrenheit 9/11 (2004)
- کارگردان: Michael Moore
- امتیاز IMDb: 7.5/10
بررسی رویدادهای پس از حملات 11 سپتامبر و تأثیر آنها بر سیاست خارجی آمریکا.
خلاصه داستان: این مستند به بررسی رویدادهای پس از حملات 11 سپتامبر و تأثیر آنها بر سیاست خارجی آمریکا، به ویژه تصمیمهای دولت بوش، میپردازد.
44- Life Itself (2014)
- کارگردان: Steve James
- امتیاز IMDb: 7.8/10
زندگی و حرفه روجر ایبرت، منتقد فیلم برجسته و بنیانگذار مجله “خرافات”.
خلاصه داستان: این مستند به زندگی و حرفه روجر ایبرت، یکی از منتقدان برجسته فیلم و بنیانگذار مجله “خرافات”، میپردازد و نقش او در فرهنگ و صنعت فیلم را بررسی میکند.
45- Inside Job (2010)
- کارگردان: Charles Ferguson
- امتیاز IMDb: 8.2/10
بررسی بحران مالی جهانی 2008 و نقش بانکها، سیاستمداران و دانشمندان در وقوع آن.
خلاصه داستان: این مستند به بررسی بحران مالی جهانی 2008 و نقش بانکها، سیاستمداران و دانشمندان در وقوع آن، و همچنین تاثیرات آن بر جوامع جهانی، میپردازد.
46- The Act of Killing (2012)
کارگردان: Joshua Oppenheimer
امتیاز IMDb: 8.2/10
بازسازی وحشیانه جنایات جنگی توسط قاتلان سابق در اندونزی…
47- Citizenfour (2014)
- کارگردان: Laura Poitras
- امتیاز IMDb: 8.0/10
دنبالهای از زندگی ادوارد سنودن و افشای او از برنامههای جاسوسی دولت آمریکا.
48- Amy (2015)
- کارگردان: Asif Kapadia
- امتیاز IMDb: 7.8/10
زندگی و مرگ خواننده بریتانیایی ایمی واینهاوس و مشکلات او با شهرت و اعتیاد.
49- The Last Dance (2020)
- کارگردان: Jason Hehir
- امتیاز IMDb: 9.1/10
مستندی درباره آخرین فصل مایکل جردن با شیکاگو بولز و تاریخچه تیم در دهه 1990.
50- Samsara (2011)
- کارگردان: Ron Fricke
- امتیاز IMDb: 8.5/10
مستندی بدون دیالوگ که به بررسی زندگی و طبیعت در نقاط مختلف جهان میپردازد.
این لیست بر اساس معیارهای مختلفی از جمله محبوبیت، تأثیرگذاری، نقدهای مثبت و جوایز دریافت شده تدوین شده است. در انتخاب مستندهای برتر، معیارهای زیر در نظر گرفته شدهاند:
نقدهای مثبت و تحسین منتقدان: مستندهایی که نقدهای مثبت بسیاری از منتقدان برجسته دریافت کردهاند.
جوایز و افتخارات: مستندهایی که جوایز معتبر بینالمللی مانند اسکار، بفتا، و جشنوارههای فیلم معتبری مانند کن، ساندنس و ونیز را کسب کردهاند.
- محبوبیت در بین مخاطبان: مستندهایی که مخاطبان زیادی جذب کردهاند و بازخوردهای مثبتی از طرف تماشاگران دریافت کردهاند.
- تأثیرگذاری فرهنگی و اجتماعی: مستندهایی که تأثیرات عمیقی بر جامعه، فرهنگ و سیاست گذاشتهاند و توانستهاند تغییرات مثبت ایجاد کنند.
- کیفیت تولید و روایت داستان: مستندهایی که از لحاظ فنی و هنری با کیفیت بالا تولید شدهاند و توانستهاند داستانهای جذاب و موثری را روایت کنند.
- تنوع موضوعات: تلاش شده است تا موضوعات مختلفی از جمله تاریخ، فرهنگ، محیط زیست، سیاست، هنر، ورزش و مسائل اجتماعی در این لیست پوشش داده شود.
این لیست به عنوان یک راهنمای کلی برای تماشای بهترین مستندهای جهان تدوین شده است و ممکن است ترجیحات شخصی متفاوت باشد. با این حال، این مستندها به طور گستردهای به عنوان آثار برتر در این ژانر شناخته شدهاند و هر کدام به نوبه خود میتوانند تجربهای عمیق و تأملبرانگیز برای تماشاگران فراهم کنند.